Xà Phu (Ophiuchus) – Cung Thứ 13 Trong Chiêm Tinh?
Đừng bao giờ đánh đồng dấu hiệu Mặt trời với những chòm sao cố định
Cứ mỗi vài năm, chúng ta lại nghe những tin tức đã cũ từ các nhà phê bình chiêm tinh học rộ lên. Trong đó, hầu hết là đến từ những người không hiểu rõ về bộ môn chiêm tinh – những nhà thiên văn học và vật lý học.
Họ cho rằng những dấu hiệu hoàng đạo được sử dụng bởi các chiêm tinh gia không tương ứng với chòm sao thực tế trên bầu trời. Chúng thực sự đã dịch chuyển tương đối so với các dấu hiệu chiêm tinh gần một tháng trong quá trình 2000 năm qua. Và để giải thích cho điều này, những nhà phê bình đã chứng minh thông qua Tuế sai của các điểm phân.
Ngoài ra, họ còn cho rằng các nhà chiêm tinh học đang cố gắng ngăn chặn chòm sao thứ 13, Xà Phu (Ophiuchus), mặc dù thực tế rằng Mặt trời mỗi năm vẫn đi qua chòm sao này.
Những ý kiến này đều đúng trong một khuôn khổ nhất định nào đó. Tuy nhiên, sự thật là những nhà phê bình chỉ đang dựa trên những giả định ngây thơ và không chính xác về bản chất, cũng như lịch sử của chiêm tinh học. Điều này dẫn đến việc họ đã đi chệch hướng. Đồng thời, những người chủ trương chống lại chiêm tinh, theo cách trên, cũng có thể hiểu biết một chút về thiên văn học, nhưng họ không hề đủ năng lực cho bộ môn chiêm tinh, thậm chí là chưa từng thực hành. Vậy nên cuối cùng, họ chỉ đang huyên thuyên trong các phương tiện truyền thông về một điều mà họ chưa từng nghiên cứu.
Ptolemy đã hoàn toàn nhận thức về Tuế sai
Trong thế kỷ thứ hai, nhà chiêm tinh và thiên văn học Ptolemy đã hoàn toàn nhận thức được về sự tiến động và các vấn đề nêu trên. Ông biết rằng các phân điểm có mối liên hệ với những chòm sao đang dần chuyển động – khoảng 1° trong quá trình tuổi thọ con người 72 năm (Ptolemy, Almagest VII.2.f). Tuy nhiên, ông đã quyết định từ bỏ việc tìm kiếm mối liên hệ với các chòm sao thực tế và để cho các cung hoàng đạo bắt đầu với 0° Bạch Dương tại điểm xuân phân (Ptolemy, Tetrabiblos 1.10f). Tại sao ông lại làm như vậy? Bởi Plotemy cho rằng các chòm sao trong thực tế thật sự không có một mối liên hệ nào với chiêm tinh học. Thế nên, dấu hiệu Mặt Trời nên được cố định tại các điểm cốt yếu trên con đường chuyển động hàng năm của nó: Bạch Dương bắt đầu tại xuân phân, Cự Giải tại hạ chí, Thiên Bình tại thu phân và Ma Kết ở đông chí.
Quyết định của Ptolemy là hợp lí bởi vì các nhà chiêm tinh đã luôn coi dấu hiệu Mặt Trời có mối liên quan đến các mùa. Trong vùng Lưỡng Hà cổ đại khoảng 2000 năm TCN, sự xuất hiện của chòm sao Thiên Bình ngay trước bình minh, trùng với thời điểm thu phân (như tài liệu bằng văn bản chữ hình nêm Mul.apin I iii 1-2). Tuy nhiên 1000 năm sau, khi quy định này không còn phù hợp nữa do sự chuyển dịch của Tuế sai, khởi đầu của mùa thu được xác định lại khi Mặt trời tiến vào Thiên Bình.
Mặt trời và những chòm sao cố định
Chiêm tinh học hiện đại vẫn tiếp nối và duy trì quan điểm truyền thống đúng đắn này. Nó không xem xét các chòm sao cố định, mà chia vòng hoàng đạo tương ứng với các điểm cốt yếu của bốn mùa. Những chòm sao thực tế trên bầu trời không có mối liên hệ nào với bộ môn chiêm tinh học. Thế nên đừng bao giờ đánh đồng dấu hiệu Mặt trời (cung hoàng đạo) với chòm sao cố định. Chòm sao cố định là cấu hình của các ngôi sao hiện hữu trên bầu trời. Tuy nhiên, dấu hiệu mặt trời thì không thể nhìn thấy được. Chúng là đơn vị toán học dựa trên con đường hàng năm của mặt trời, có kích thước chính xác 30° cho mỗi 12 phần.
Nếu các nhà thiên văn cho rằng chiêm tinh học không thể mang tính đúng đắn để áp dụng vào thực tiễn vì nó không dựa trên các chòm sao thực tế, thì họ đã vô cùng sai lầm vì các chiêm tinh gia thực chất chưa bao giờ quên vị trí những chòm sao cố định. Ngược lại, mỗi nhà nghiên cứu chiêm tinh đều biết chúng khác nhau so với các dấu hiệu chiêm tinh hoàng đạo thế nào. Sự thật trong lịch sử ít khi liên quan đến những lời nói phiến diện, trong thực tế các chòm sao cố định có tên gọi xuất phát từ các mùa và từ nhịp điệu chuyển động hàng năm của Mặt Trời, chứ không phải chiều ngược lại. Vậy nên vị trí các chòm sao được tìm thấy trên bầu trời ngày nay là không liên quan hay có giá trị tương thích nào trong tính chất chiêm tinh học. Các nhà chiêm tinh chỉ thực sự quan tâm đến những dấu hiệu mặt trời, dựa trên các mùa.
Vậy chúng ta nên hiểu thế nào về Ophiuchus, Xà Phu? Bởi vì đây cũng – chỉ – là – một chòm sao cố định, vậy nên nó không có mối liên hệ với chiêm tinh. Ngày nay, Mặt Trời đi qua nó vào giai đoạn từ ngày 29 tháng 11 đến 17 tháng 12, trùng với khoảng thời gian của dấu hiệu chiêm tinh Nhân Mã.
Dịch: Thúy Vân
